آشنایی با شطرنج

معرفی شطرنج

 

شطرنج نوعی بازی تخته‌ایی دونفره است.بازی بر روی صفحه‌ایی و با مهره‌های شطرنج(شاه.وزیر.رخ.فیل.اسب.پیاده) انجام می‌شود.هر یک از مهره‌ها حرکت خاص خود را دارد.

صفحه شطرنج به همراه مهره‌ها

• به چه تعداد مهره در صفحه است؟
• نام هر مهره و منشاء آن چیست؟
• نماد هر مهره چیست؟
• شکل هر مهره چگونه است؟
• نوع حرکت هر مهره چگونه می‌باشد؟

*2 شاه در صفحه:یک شاه سفید و یک شاه سیاه با نماد «K» برگرفته از ابتدای کلمهٔ King و دارای ارزشی به قیمت برد و باخت در بازی است.

 

 

*2 وزیر در صفحه:یک وزیر سفید و یک وزیر سیاه با نماد «Q» برگرفته از ابتدای کلمهQUEEN و دارای 9 امتیاز است.

 

 

*4 رخ در صفحه :دو رخ سفید و دو رخ سیاه با نماد «R» بر گرفته از ابتدای کلمهٔ Rook و دارای 5 امتیاز است.

 

*4 فیل در صفحه:دو فیل سفید و دو فیل سیاه با نماد «B» بر گرفته از ابتدای کلمه Bishop و دارای 3 امتیاز است.

 

*4 اسب در صفحه:دو اسب سفید و دو اسب سیاه با نماد «N» بر گرفته از دومین حرف کلمه Knight و دارای 3 امتیاز است.

 

*16سرباز در صفحه:هشت سرباز (پیاده) سفید و هشت سرباز سیاه. از «P» می‌توان به عنوان نماد آن استفاده کرد که برگرفته از کلمه Pawn و دارای 1 امتیاز است.

*علامت‌هایی که ممکن است در شطرنج با آن روبرو شوید:

کیش: +           مات: #        کیش دوبل: ++      حرکت خوب: !          حرکت خیلی خوب: !!

حرکت بد: ؟       حرکت خیلی بد: ؟؟            مساوی: =                    کیش دوگانه:++

 

*نحوه حرکت مهره‌ها در صفحه شطرنج چگونه است؟

1) نحوه حرکت سرباز:

ساده‌ترین و در عین حال یکی از سرنوشت ساز‌ترین‌ مهره‌های صفحه شطرنج سربازها هستند و هر یک از آنها در حرکت اول خود می‌تواند به اندازه یک یا دو فضای خالی فقط به جلو حرکت کند اما از حرکت دوم به بعد تنها با یک جابه‌جایی‌ به سمت جلو می‌تواند حرکت کند. درضمن سرباز(پیاده)تنها مهره‌ایی در صفحه شطرنج است که نمی‌تواند به عقب برگردد و همچنین تنها مهره‌هایی هستند که جابه‌جایی آن با حرکتی که باید مهره حریف را بزند متفاوت می‌باشد و همچنین در صورتی که مهره‌های حریف در فضای مقابل قرار گرفته باشند سرباز نمی‌تواند به جلو برود از سوی دیگر قادر به زدن مهره‌های روبرو خود نیست. با سرباز فقط می‌توان مهره‌هایی را زد که در فضای اریب مقابل قرار دارند.

حرکت سرباز

 

نکته:اگر سرباز به خانه شماره هشت (برای مهره‌های سفید) یا خانه شماره یک(برای مهره‌های سیاه) برسد می‌تواند جای خود را به مهره‌ایی(جز خودش و شاه) دهد.

 

2) نحوه حرکت فیل:

تنها قادر به حرکت اریب است اما هر مقدار که بخواهد می‌تواند جابه‌جا شود و در مسیرش می‌تواند مهره‌های حریف را از مسیر بردارد توجه داشته باشید که مثلا برای مهره‌های سفید یک فیل فقط بر روی خانه‌های سفید و دیگری فقط بر روی خانه‌های سیاه حرکت می‌کند.

نکته:دو فیل قدرت بسیار زیادی دارند به خصوص در زمانی که تعداد مهره‌ها در صفحه کم باشد.

 

حرکت فیل

 

3) نحوه حرکت اسب:

یکی از پیچیده‌ترین مهره‌ها در بازی شطرنج می‌باشد این مهره به شکل حرف (L)حرکت می‌کند. اسب تنها مهره‌ایی است که می‌تواند از روی مهره‌ها خودی یا از مهره‌های غیرخودی بپرد اما فقط مهره‌هایی را می‌تواند بزند که در مقصد خود قرار دارند.

نکته:دو اسب در بازی های بسته بسیار کاربردی می‌باشند.اسب در وسط صفحه شطرنج می‌تواند ۸ خانه را کنترل کند.

حرکت اسب

 

4)نحوه حرکت رخ: شبیه به برجی کوتاه است این مهره می‌تواند به صورت افقی یا عمودی به هر مقدار که در فضای خالی در دسترس است حرکت کند و در مسیر خود قادر به زدن مهره‌های حریف است. آن را قلعه نیز می‌نامند(نباید آن را با قلعه رفتن اشتباه گرفت).

نکته:دو رخ را دست کم نگیرید.چرا که این دو باهم میتوانند بار بردن بازی را برای شما به دوش بکشند و حتی در بعضی مواقع قوی‌تر از وزیر عمل می‌کنند.

حرکت رخ

 

5)نحوه حرکت وزیر: این مهره قدرتمند‌ترین مهره بازی می‌باشد. وزیر در کنار شاه قرار دارد به عبارتی وزیر سفید در خانه سفید و وزیر سیاه در خانه سیاه کنار شاه قرار می‌گیرد. این مهره به صورت اریب.عمودی و افقی حرکت می‌کند و از تمام این جهات قادر به زدن مهره‌های حریف خواهد بود.

نکته:شما با رساندن سربازتان به عرض آخر می‌توانید بجای آن وزیر یا هر مهره دیگر را بیاورید.مثلا اگر یک سرباز به عرض آخر رسید یک مهره دلخواهتان را می‌توانید جای آن بگذارید به عبارتی هر تعداد سرباز که به عرض آخر برسد توانایی جایگزین شدن با هر مهره‌ایی را دارد.

حرکت وزیر

 

نحوه حرکت شاه: این مهره در هر نوبت می‌تواند به میزان یک خانه حرکت کند و همینطور در جهت حرکتش می‌تواند مهره‌های حریف را بزند. حریف قادر به زدن شاه و حذف او از صفحه نیست و شاه قادر به قرار گرفتن در کیش نخواهد بود.کیش زمانی اتفاق می‌افتد که مهره یا مهره‌های حریف شاه شما را زیر ضرب قرار بدهند ، اما در عین حال هنوز راهی برای فرار شاه وجود دارد و بازی هنوز تمام نشده است ولی هر چه زودتر باید شاه را رفع کیش کنید( از بین بردن مهره‌ایی که کیش می‌دهد یا بستن راه آن مهره یا فرار شاه از موقعیت) و بازی زمانی به پایان میرسد که شاه دیگر راه فرار و نجاتی نداشته باشد.

نکته: شاه به همراه رخ می‌تواند عمل قلعه رفتن را انجام دهد که خود دو نوع: 1) قلعه بزرگ 2) قلعه کوچک می‌باشد.مثلا به جابه‌جایی شاه سفید با رخ سمت راست(شاه از e به g می‌رود و رخ از h به f منتقل می‌شود)که به آن قلعه کوچک می‌گویند. در قلعه بزرگ شاه به سمت چپ ( شاه از e به c می‌رود و رخ سمت چپ نیز از a به d حرکت می‌کند).تنها زمانی می‌توان قلعه رفت که مسیر بین شاه و رخ با مهره‌ها پر نباشد و همچنین شاه و رخ از محل اولیه خود حرکت نکرده باشند.اگر هریک از خانه‌های مسیر بین شاه و رخ تحت حمله مهره‌های حریف باشد قلعه صورت نمی‌گیرد(شاه حین حرکت نباید کیش شود).

حرکت شاه

*نکته: مهم‌ترین هدف بازی در امان نگه داشتن شاه خود و مات کردن شاه حریف می‌باشد.

*نکته: فیل ها در فضای باز عملکرد بسیار بهتری دارند.

*نکته: اسب ها در فضای بسته نسبت به دیگر مهره‌ها عملکرد بهتری دارند.

*نکته: صفحه شطرنج را طوری قرار دهید که یک خانه سفید در سمت راست شما و یک خانه سیاه در سمت چپ شما قرار بگیرد.

*معرفی صفحه شطرنج:

شطرنج دارای یک صفحه مربع هشت در هشت و دو نوع خانه سیاه و سفید است که درمجموع 64 خانه دارد؛ 32 خانه آن سیاه و 32 خانه آن سفید است. بازی شطرنج به وسیله 32 مهره ؛ 16 مهره سفید و 16 مهره سیاه انجام می‌شود. موفقیت در بازی شطرنج به توانایی استدلال و تحلیل ذهن فرد بستگی دارد. پیش روی هر بازیکن ستون‌های عمودی وجود دارد که با حروف الفبا انگلیسی و ازسمت چپ از aتا h، به سمت راست صفحه بازی می‌رسند و همچنین ردیف های افقی که با اعداد 1 تا 8 مشخص می‌شوند بدین ترتیب که ردیف پیش روی هر بازیکن عدد 1 و ردیف پیش روی حریف او عدد 8 می‌باشد.

قرارگیری مهره‌هاصفحه شطرنج

 

*تاریخچه شطرنج:

در تاریخ شطرنج محققان زیادی به دنبال نام مخترع آن بودند اما همچنان نام آن را نتوانستند پیدا کنند آنچه که از شواهد پیدا است زادگاه ومحل پیدایش شطرنج در کشور هندوستان بوده و طبق نظریه ‌تحلیلگران و محققان بازی شطرنج حدودا در سال ۶۰۰ میلادی در کشورهندوستان توسعه پیدا کرده است.

طبق شواهد و داستان‌های موجود در دوران امپراتوری گوپتا درهندوستان از دانشمندان‌ و درباریان خود خواسته است که بازی را ابداع نمایند تا فرزندان او بتوانند از طریق انجام آن بازی آموزش‌‌های جنگ آوری را یاد بگیرند. دانشمندان بازی تحت عنوان (Chatarunga)را ابداع نمودند که معنای آن چهاربخش بوده است. بازی که در آن چهار بخش یعنی سواره نظام، ارابه، فیل و پیاده نظام وجود داشتند که در شطرنج حال حاضر به آن مهرها رخ، اسب، فیل و سرباز می‌گویند.نام آن در دوران ساسانی به (چترنگ) تغییر پیدا کرد و در زمان اعراب به (شطرنج)تغییر نام داده شد زیرا در عربی حروف گ.چ.پ.ژ به کار نمی‌رود جای (چ) ش و (گ) ج قرار گرفت.

برای آشنایی بیشتر با شطرنج در کنار افزایش سطح اطلاعات و سبک بازی خود و یادگیری تاریخ شطرنج با ما همراه باشید.

محصولات ما

اسطوره‌های شطرنج

اخذ نمایندگی لکو ایران